Korzeń lukrecji to jeden z najstarszych leczniczych preparatów ziołowych na świecie. Jego łacińska nazwa to glycyrrhiza glabra – lukrecja gładka, czyli odmiana obecna już w starożytnym Rzymie i na Bliskim Wschodzie, później wykorzystywana w Europie.
Lukrecję, która jest aż 50 razy słodsza od cukru spożywczego już od wieków stosuje się w leczeniu różnych dolegliwości jak również do przyprawiania cukierków, napojów i leków.
Pomimo bogatej historii stosowania korzenia lukrecji w celach prozdrowotnych, tylko niektóre z jego właściwości poparto badaniami naukowymi. Wiadomo jednak, że spożywanie lukrecji może stanowić poważne zagrożenie zdrowia.
W niniejszym artykule omówimy więc nie tylko wady i zalety korzenia lukrecji, bezpieczne opcje i korzyści z jego stosowania, podamy różne formy, w jakich można go kupić oraz zalecane, bezpieczne dawki, ale również wskażemy ewentualne, niepożądane skutki uboczne jego zażywania.
Do czego dawniej służył korzeń lukrecji?
Lukrecję stosowano w celach leczniczych już w czasach starożytnego Egiptu, kiedy to z jej korzenia przygotowywano słodki nektar dla faraonów.
Dodawano ją również do tradycyjnych chińskich, bliskowschodnich i greckich leków na problemy z żołądkiem, łagodzenie stanów zapalnych i w celu leczenia chorób górnych dróg oddechowych.
Lukrecja dziś
Obecnie wielu z nas sięga po korzeń lukrecji, by łagodzić problemy z żołądkiem w tym zgagę, refluks, uderzenia gorąca, kaszel oraz infekcje bakteryjne i wirusowe. Herbata z lukrecji łagodzi ból gardła, a żele o działaniu miejscowym leczą choroby skóry takie jak trądzik czy egzema.
Lukrecji używa się również jako przyprawy do niektórych potraw i napojów.
Co ciekawe, wiele cukierków lukrecjowych wcale nie jest aromatyzowanych korzeniem lukrecji, a olejkiem anyżowym (łac. Pimpinella anisum) o podobnym smaku.
Związki roślinne
W składzie lukrecji znajdziemy setki różnych związków roślinnych, lecz dominuje tu glicyryzyna odpowiadająca za słodki smak korzenia, a także jego właściwości przeciwutleniające, przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe.
Jak się jednak okazuje, glicyryzyna ma również wiele wad i jest odpowiedzialna za działania niepożądane wywołane jej spożyciem. To dlatego w niektórych produktach wykorzystuje się lukrecję deglicyryzowaną, w skrócie DGL).
KRÓTKO I NA TEMAT:
Korzeń lukrecji wykorzystuje się zarówno w celach aromatyzujących, jak i leczniczych. Jest dostępna w wielu postaciach, w tym kapsułek, płynów, herbat, a także żeli do stosowania miejscowego.nie.
Zalety korzenia lukrecji
Najnowsze badania wskazały kilka leczniczych zastosowań korzenia lukrecji.
Choroby skóry
Korzeń lukrecji to niezwykle silna substancja zawierająca ponad 300 aktywnych związków chemicznych. Niektóre z nich wykazują silne działanie przeciwwirusowe, antyzapalne i przeciwbakteryjne.
Liczne badania probówkowe oraz te przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że glicyryzyna wykazuje działanie przeciwzapalne oraz przeciwdrobnoustrojowe. To również dlatego wyciąg z korzenia lukrecji stosowany jest w celu leczenia chorób skóry, w tym trądziku i egzemy.
W trwającym dwa tygodnie badaniu z udziałem 60 osób dorosłych, zastosowanie miejscowego żelu zawierającego wyciąg z korzenia lukrecji znacznie poprawiło stan skóry badanych i pomogło zwalczyć wypryski.
Pomimo, że wielu ludzi z problemami z cerą stosuje miejscowo żel lukrecjowy do leczenia trądziku, to wyniki badań nad jego skutecznością są znacznie okrojone.
Korzeń lukrecji na niestrawność i refluks
Korzenia lukrecji często używa się w celu łagodzenia objawów niestrawności, w tym refluksu żołądkowego, rozstroju, żołądka czy zgagi.
W trwającym 30 dni badaniu z udziałem 50 dorosłych osób cierpiących na niestrawność, przyjmowanie 75 mg lukrecji w kapsułkach dwa razy dziennie, spowodowało znaczną poprawę objawów w porównaniu do grupy placebo.
Według badań, wyciąg z korzenia lukrecji może również łagodzić objawy choroby refluksowej przełyku (GERD), w tym refluks żołądkowo-przełykowy i zgagę.
W trwającym 8 tygodni badaniu na 58 osobach dorosłych cierpiących na refluks, mała dawka kwasu lukrecjowego w połączeniu z terapią konwencjonalną wywołała znaczną poprawę objawów.
Inne badanie przeprowadzone na 58 osobach dorosłych cierpiących na refluks wykazało, że codzienne stosowanie korzenia lukrecji przez okres dwóch lat jest skuteczniejsze w zmniejszaniu objawów niż powszechnie stosowane leki zobojętniające.
Pomimo, że wyniki te są obiecujące, konieczne są dalsze, szczegółowe badania przeprowadzone na ludziach.
Korzeń lukrecji na łagodzenie wrzodów trawiennych
Wrzody trawienne to rozwijające się najczęściej w żołądku, dolnej części przełyku lub jelicie cienkim ubytki błony śluzowej, którym towarzyszy naciek zapalny i martwica, powodowane stanem zapalnym wywołanym przez bakterie H. pylori.
Jak udowodniono, w ich leczeniu mogą pomóc wyciąg z korzenia lukrecji i zawarta w nim glicyryzyna.
Jedno badanie na myszach wykazało, że 200 mg na kg masy ciała dawki ekstraktu z lukrecji chronią przed wrzodami lepiej niż powszechnie stosowany lek na wrzody trawienne – omeprazol.
Choć aby jednoznacznie wykazać skuteczność działania korzenia lukrecji w celu łagodzenia i eliminowania wrzodów żołądka należy przeprowadzić więcej badań na ludziach, to trwające dwa tygodnie badanie na 120 dorosłych pacjentach wykazało, że spożywanie ekstraktu z lukrecji oprócz standardowego leczenia znacznie zmniejszyło obecność w organizmie bakterii H. pylori.
Korzeń lukrecji na choroby nowotworowe
Zważywszy na wysoką zawartość wielu związków roślinnych mających działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne zawartych w ekstrakcie z korzenia lukrecji, dokładnie przebadano go pod kątem funkcji ochronnej przy niektórych typach raka.
Ekstrakt z lukrecji, jaki i związki w nim zawarte powiązano ze spowolnieniem lub zapobieganiem wzrostowi komórek, szczególnie w przypadkach występowania raka skóry, piersi, jelita grubego oraz prostaty.
Należy wspomnieć, że badania ograniczają się do tych probówkowych oraz tych przeprowadzonych na zwierzętach, a realny wpływ lukrecji na zmiany nowotworowe u ludzi jest dotąd nieznany.
Udowodniono jednak, że ekstrakt z korzenia lukrecji może być pomocny w leczeniu zapalenia błony śluzowej jamy ustnej – bardzo bolesnych owrzodzeń, które są częstym, niepożądanym efektem ubocznym chemioterapii i radioterapii.
Trwające dwa tygodnie badanie z udziałem 60 osób dorosłych z rakiem głowy i szyi wykazało, że miejscowe zastosowanie lukrecji było tak samo skuteczne jak tradycyjne metody leczenia zapalenia błony śluzowej jamy ustnej.
Lukrecja łagodzi problemy górnych dróg oddechowych
Ta wiadomość może być cenna zwłaszcza w czasach, kiedy stoimy w obliczu pandemii koronawirusa atakującego głównie nasze płuca i górne drogi oddechowe. Jak się okazuje zarówno wyciąg z korzenia lukrecji, jak i herbata lukrecjowa o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym, mogą wspomagać choroby górnych dróg oddechowych.
Badania na zwierzętach wykazały, że ekstrakt glicyryzyny pozyskiwany z korzenia lukrecji pomaga łagodzić objawy astmy, zwłaszcza gdy jest stosowany wraz z nowoczesnymi metodami leczenia astmy.
Niestety chociaż nieliczne badania na ludziach pokazują bardzo podobne wyniki do tych przeprowadzonych na zwierzętach, aby jednoznacznie potwierdzić zbawienne działanie lukrecji na problemy z astmą, potrzebne jest wykonanie bardziej radykalnych, szczegółowych, a przede wszystkim długoterminowych badań.
Oprócz tego, okrojone badania probówkowe oraz badania przeprowadzone na ludziach wykazują, że herbata, jak i ekstrakt z korzenia lukrecji mogą chronić przed zapaleniem gardła i zapobiegać bólom gardła po operacji.
Do jednoznacznego potwierdzenia, potrzebne są dalsze badania.
Korzeń lukrecji a ochrona przed próchnicą
Według naukowców korzeń lukrecji może pomóc nam chronić jamę ustną przed bakteriami wywołującymi próchnicę.
W jednym, trwającym 3 tygodnie badaniu, 66 dzieci, w dniach kiedy były w przedszkolu dwa razy dziennie dostawały do jedzenia lizaki bez zawartości cukru, za to z zawartością 15 mg korzenia lukrecji. Rezultaty były niesamowite, bo okazało się, że spożywanie tych lizaków znacznie zmniejszyło ilość bakterii Streptococcus mutans, które są główną przyczyną próchnicy.
Badania w probówkach wykazały również, że ekstrakt z korzenia lukrecji skutecznie chroni przed mnożeniem się bakterii bezpośrednio związanych z tworzeniem się w zębach ubytków i próchnicy.
Potrzeba jednak przeprowadzić więcej badań nad określeniem optymalnej dawki oraz formy, w jakiej będzie podawany korzeń lukrecji w celu wyeliminowania i zapobiegania powstawania próchnicy.
Inne zalety korzenia lukrecji
Wyciąg z korzenia ma również kilka innych, potencjalnych zalet, w tym:
Pomaga przy cukrzycy
W trwającym 60 dni badaniu na szczurach, codzienne spożycie ekstraktu z korzenia lukrecji powodowało znaczną poprawę poziomu cukru we krwi i promocję zdrowia nerek. Efekt ten nie został jednak potwierdzony u ludzi.
Łagodzi objawy menopauzy
Wyciąg z korzenia lukrecji miałby być skuteczny w okresie menopauzy do leczenia uderzeń gorąca, jednak dowody na jego skuteczność są w tej kwestii znacznie ograniczone.
Przyspiesza utratę wagi
Niektóre badania wykazały, że lukrecja może obniżyć wskaźnik masy ciała (BMI) i wspomagać odchudzanie podczas gdy inne badania nie wykazały żadnego wpływu stosowania lukrecji w celu schudnięcia.
Pomaga leczyć wirusowe zapalenie wątroby typu C
Jedno badanie z probówek wykazało, że dodanie glicyryzyny do standardowego leczenia zapalenia wątroby typu C znacznie zmniejszyło rozprzestrzenianie się wirusa. Choć brzmi to obiecująco, należy podkreślić, że wyniki te nie zostały jeszcze potwierdzone u ludzi.
KRÓTKO I NA TEMAT:
Wczesne badania sugerują, że silne działania przeciwutleniające, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne korzenia lukrecji może, między innymi przyczynić się do leczenia wrzodów, łagodzenia infekcji górnych dróg oddechowych, a także wspomagać trawienie.
Słów kilka o potencjalnych skutkach ubocznych i zalecanych środkach ostrożności
Food and Drug Administration (FDA) uznała korzeń lukrecji za bezpieczny do stosowania przy produkcji żywności.
Warto jednak pamiętać, że FDA nie monitoruje na bieżąco, nie ocenia ani nie weryfikuje pojawiających się na rynku suplementów pod kątem czystości, skuteczności czy dokładności składu widniejącego na etykietach.
Co więcej, jedynie krótkotrwałe stosowanie suplementów korzenia lukrecji i herbat lukrecjowych jest powszechnie uważane za bezpieczne, ale już duże dawki mogą wywoływać skutki niepożądane, przed którymi powinny się strzec osoby cierpiące na niektóre choroby.
Kiedy jest za dużo? O przedawkowaniu korzenia lukrecji
Tak samo jak długotrwałe stosowanie korzenia lukrecji, tak i duże jego dawki mogą prowadzić do gromadzenia się w organizmie glicyryzyny.
Wykazano, że jej podwyższony poziom powoduje zaburzenia wzrostu kortyzolu – hormonu stresu, co może powodować zaburzenia równowagi na poziomie płynów i elektrolitów.
Przewlekłe i duże dawki produktów z korzenia lukrecji mogą wywołać kilka niebezpiecznych objawów, w tym:
- niski poziom potasu
- zbyt wysokie ciśnienie krwi
- osłabienie mięśni
- arytmię serca
Chociaż zdarza się to rzadko, istnieją realne szanse na zatrucie się lukrecją, co może skutkować niewydolnością nerek, zastoinową niewydolnością serca lub nadmiernym gromadzeniem się płynu w płucach (obrzęk płuc).
Osoby mające zbyt wysokie ciśnienie krwi, zastoinową niewydolnością serca, problemy z nerkami lub niskim poziomem potasu, powinny więc unikać produktów zawierających lukrecję.
Ciąża i karmienie piersią
Spożywanie dużej ilości lukrecji, a szczególnie glicyryzyny w czasie ciąży może negatywnie wpłynąć na rozwój mózgu dziecka.
W jednym z badań wykazano, że dzieci urodzone przez matki, które w czasie ciąży spożywały duże ilości produktów lukrecjowych zawierających duże stężenie glicyryzyny, w późniejszych okresach życia były bardziej narażone na uszkodzenia mózgu.
Kobiety w ciąży powinny więc unikać suplementów z zawartością glicyryzyny oraz ograniczać produkty i napoje z zawartością ekstraktów z korzenia lukrecji.
Ze względu na brak wiarygodnych badań, dzieci oraz kobiety karmiące również powinny kategorycznie unikać produktów z lukrecją.
Interakcje lekowe
Jak wykazano, korzeń lukrecji wchodzi w interakcje z wieloma lekami. Są to:
- leki na ciśnienie krwi
- leki rozrzedzające krew
- leki obniżające poziom cholesterolu, w tym statyny
- diuretyki
- środki antykoncepcyjne na bazie estrogenu
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
Osoby przyjmujące którykolwiek z tych leków powinny unikać produktów, które mają w składzie korzeń lukrecji, chyba że ich lekarz zaleci inaczej.
KRÓTKO I NA TEMAT:
Długotrwałe stosowanie oraz zbyt duże dawki korzenia lukrecji mogą powodować poważne zaburzenia równowagi płynów i elektrolitów w organizmie. Dzieci, kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, a także pacjenci z chorobami nerek, serca lub nadciśnieniem powinny kategorycznie unikać produktów lukrecjowych.
Ile i w jakiej postaci? Dawkowanie oraz sposób podania
Suplementy diety z zawartością ekstraktu z korzenia lukrecji występują w kilku formach, w tym w kapsułkach, proszkach, nalewkach, żelach do stosowania miejscowego i herbatach. Sam korzeń można również kupić w postaci świeżej lub suszonej.
Nie istnieją żadne standardowe zalecenia dotyczące odpowiedniego dawkowania, korzenia lukrecji, jednak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i Europejski Komitet Naukowy ds.Żywności (SCF) zalecają ograniczenie spożycia glicyryzyny do nie więcej niż 100 mg dziennie, jednak ci, którzy jedzą duże ilości produktów z lukrecji, mogą bezpiecznie przyjmować większe ilości.
Dodatkowo, ze względu na to, że na etykietach produktów zawierających korzeń lukrecji rzadko możemy znaleźć informacje o dokładnej ilości glicyryzyny w danym preparacie, określenie bezpiecznej ilości może być wyjątkowo trudne, dlatego tak ważne jest, aby bezpieczną i skuteczną dawkę omówić bezpośrednio z lekarzem.
Innym sposobem może być poszukiwanie deglicyryzowanego proszku i kapsułek z lukrecji, oznaczonych skrótem DGL. Wtedy mamy pewność, że te konkretne suplementy nie zawierają glicyryzyny odpowiedzialnej za większość skutków ubocznych spożywania produktów zawierających korzeń lukrecji. Ze względu na fakt, że zawarta w korzeniu lukrecji glicyryzyna również ma wiele zalet, nie jest jasne, czy produkty typu DGL będą miały podobne pozytywne skutki dla naszego zdrowia.
KRÓTKO I NA TEMAT:
Korzeń lukrecji występuje w różnych postaciach, w tym herbaty lukrecjowej, nalewki, proszku lub suplementu. Może on być również stosowany w postaci żelu, miejscowo i chociaż nie ma standardowej, ściśle określonej dawki korzenia lukrecji, to Światowa Organizacja Zdrowia zaleca ograniczenie całkowitego dziennego spożycia do nie więcej niż 100 gramów dziennie.
Kupuj produkty z korzenia lukrecji on-line
- cukierki z lukrecji
- herbata z lukrecji
- ekstrakt i nalewka z lukrecji
- kapsułki lukrecji
- proszek z lukrecji
- Suplementy lukrecji DGL
Podsumowując
Korzeń lukrecji jest używany w leczeniu różnych dolegliwości, w tym chorób układu oddechowego i zaburzeń trawiennych już od tysięcy lat.
Zawarte w nim związki roślinne wykazują silne działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Korzeń lukrecji może łagodzić objawy refluksu żołądkowego, egzemę, wrzody trawienne i inne problemy zdrowotne, ale by jednoznacznie to stwierdzić, potrzebne jest wykonanie bardziej kompleksowych badań na ludziach.
Nadmiernie lub zbyt często spożywana lukrecja może powodować niepożądane skutki uboczne, dlatego przed rozpoczęciem regularnego stosowania suplementów z korzenia lukrecji lub herbat koniecznie skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.